Hiện nay có rất nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh được áp dụng với mục tiêu chung để giúp trẻ phát triển toàn diện và khỏe mạnh từ trí não đến thể chất, cảm xúc. Hãy cùng PamperMe  tìm hiểu 3 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh tiên tiến, hiệu quả nhất hiện nay ba mẹ nhé!

Tìm hiểu về lợi ích và các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh

1. Tại sao lại cần giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh 

1.1. Kích thích sự phát triển toàn diện

Giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh giúp kích thích sự phát triển toàn diện cho trẻ từ trí tuệ, cảm xúc, thể chất cho đến tinh thần. Ở giai đoạn này, trẻ tiếp thu rất nhanh mọi thứ, giáo dục sớm là cách dạy bé những kiến thức thú vị, hình thành thói quen, kỹ năng tốt cho con từ ngay giai đoạn đầu đời. 

1.2. Gắn kết tình cảm giữa cha mẹ và con cái

Cha mẹ luôn có vai trò quan trọng trong bất kì phương pháp giáo dục nào. Các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh luôn tạo điều kiện để cha mẹ và các con có cơ hội tương tác, tìm hiểu và xây dựng tình cảm với nhau. Qua việc tham gia các hoạt động chung, cha mẹ có cơ hội củng cố mối quan hệ gắn bó, tình yêu thương và sự tin tưởng với con.

Giáo dục sớm giúp gắn kết tình cảm của trẻ với bố mẹ

1.3. Tạo nền tảng vững chắc cho tương lai

Giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh giúp tạo nền tảng tốt trong việc phát triển và hoàn thiện của trẻ trong tương lai: 

– Phát triển trí tuệ, tư duy logic cho trẻ nhỏ vì trẻ được khuyến khích suy luận và tìm ra giải pháp cho các tình huống khác nhau trong cuộc sống.

– Giáo dục sớm sẽ kích thích sự sáng tạo, tưởng tượng và học hỏi của trẻ khi trẻ được tham gia vào đa dạng các hoạt động thể chất, nghệ thuật, âm nhạc, xây dựng, trò chơi khám phá, sáng tạo. 

– Phát triển các kỹ năng xã hội như giao tiếp, hợp tác, chia sẻ và tôn trọng người khác.

– Giáo dục sớm còn giúp xây dựng sự tự tin và yêu thương bản thân của trẻ qua việc được tìm hiểu, khám phá những khả năng của mình.

2. 3 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh phổ biến nhất hiện nay

2.1. Phương pháp Montessori

Phương pháp giáo dục Montessori được phát triển bởi tiến sĩ người Ý – Maria Montessori, vào thế kỷ 20. Phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh Montessori tạo ra một môi trường phù hợp với độ tuổi, mà ở đó trẻ có thể tự do lựa chọn những hoạt động mà trẻ quan tâm, với tốc độ riêng của mỗi trẻ. 

Phương pháp giáo dục Montessori cho phép trẻ tự do khám phá

Nói cách khác, trẻ được tự định hướng hoạt động ưa thích của mình, ba mẹ chỉ đóng vai trò là người tạo ra môi trường, hỗ trợ và khuyến khích. Khi được chủ động tìm hiểu về những thứ trẻ thấy quan tâm, trẻ sẽ học hỏi nhanh hơn và sâu hơn.

Montessori cho rằng trẻ em có những khoảng thời gian vài tuần đến vài tháng- gọi là giai đoạn phát triển nhạy cảm. Là giai đoạn trẻ đặc biệt cởi mở để học các kiến thức cụ thể hay những kỹ năng một cách tự nhiên, dễ dàng và vui vẻ nhất như tập bò, ngồi, đi, nói, ngôn ngữ, số đếm,… và các mức độ tương tác xã hội khác nhau. 

Một môi trường Montessori điển hình bao gồm những yếu tố sau đây:

• Trẻ được sống trong bầu không khí ấm áp, vui vẻ và khơi gợi sự tò mò khám phá
• Trẻ được tự do di chuyển và lựa chọn hoạt động
• Đồ vật, giáo cụ được sắp xếp có cấu trúc và trình tự phù hợp với cá nhân trẻ
• Trẻ được gần gũi với thiên nhiên, thế giới tự nhiên và chú trọng các hoạt động giác quan, mang tính thực tế, gần gũi cuộc sống.

Tuy nhiên, phương pháp này vẫn có một số hạn chế như các bài tập chưa chú trọng sự tương tác, làm việc, hợp tác giữa nhóm trẻ với nhau cũng như phát huy trí tưởng tượng do trẻ thường được học tập tương tác qua giáo cụ với các bài học, giáo trình đã được chuẩn bị sẵn tuy dựa trên sở thích và nhịp độ của trẻ những vẫn thiếu đi tính sáng tạo.

2.2. Phương pháp Reggio Emilia

Reggio Emilia là phương pháp giáo dục môi trường mở cho phép trẻ có thể tự do khám phá, chủ động đưa ra nhiều câu hỏi, thắc mắc, tự cảm nhận sự thay đổi của thế giới xung quanh. Trọng tâm của phương pháp này lấy trẻ làm trung tâm với niềm tin rằng trẻ có khả năng suy nghĩ và óc sáng tạo theo nhiều chiều khác nhau. Phương pháp này có thể áp dụng từ lúc sơ sinh, nhưng giai đoạn trẻ tiếp thu tốt nhất là từ 2 đến 6 tuổi. 

Giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh theo phương pháp Reggio Emilia giúp trẻ phát triển tự nhiên, hoàn thiện kỹ năng, rèn luyện tư duy, tăng khả năng sáng tạo, khả năng quan sát, hợp tác, làm việc nhóm…qua việc kích thích trẻ tự nguyện tham gia những hoạt động vui chơi, học tập như viết chữ, vẽ tranh, chơi các trò chơi mang tính kỹ năng, khám phá… Từ đó, trẻ sẽ biết chủ động giải quyết các tình huống, tự tin, năng động hơn, gắn kết hơn với bố mẹ, thầy cô, bạn bè,…

Phương pháp Reggio Emilia chú trọng tạo môi trường tự do cho trẻ khám phá

Ba nguyên tắc cốt lõi của phương pháp Reggio Emilia:

• Nguyên tắc trẻ em: trẻ em sẽ là trung tâm của quá trình học tập. Nghĩa là trẻ được khuyến khích thể hiện bản thân với những gì sẵn có, tự do theo đuổi sở thích cũng như dùng ý tưởng cá nhân để thực hiện mục tiêu theo tiến độ riêng của mình
• Nguyên tắc môi trường: phương pháp xây dựng môi trường tự do nhất cho trẻ, thỏa sức khám phá mà không bị giới hạn.
• Nguyên tắc giáo viên: giáo viên hay bố mẹ sẽ là người hướng dẫn, hỗ trợ trẻ thử nghiệm theo cách riêng, tự tìm ra phương thức mới để giải quyết các vấn đề hay lĩnh vực mà trẻ quan tâm. 

Điều quan trọng nhất của giáo viên, bố mẹ khi áp dụng phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh Reggio Emilia là thực sự lắng nghe, quan sát trẻ để phát hiện ra năng lực tiềm năng và giúp trẻ phát triển tối đa năng lực đó.

2.3. Phương pháp Steiner

Giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh bằng phương pháp Steiner áp dụng được từ những năm đầu đời của trẻ. Đây là phương pháp mang triết lý “Giáo dục từ trái tim” tạo nên những đứa trẻ hạnh phúc, tập trung đi sâu vào 03 yếu tố của trẻ: Suy nghĩ – Cảm xúc – Ý chí.  Phương pháp Steiner chú trọng xây dựng động lực học tập, phát triển năng lực dựa vào giá trị phát triển bản thân, đam mê bên trong chứ không phụ thuộc các yếu tố bên ngoài. Kiến thức của mỗi học sinh được truyền cảm hứng và động viên mà hình thành, vì thế giáo viên chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn để các bé được học hỏi, khám phá bằng tất cả sự vui thích, hoàn toàn không áp đặt hay sử dụng đến uy quyền, phán xét bé. Trẻ sẽ được rèn luyện, kích thích phát huy ba yếu tố này thông qua các hoạt động trải nghiệm với cuộc sống và môi trường bên ngoài. Phương pháp này giúp mỗi đứa trẻ lớn lên hòa đồng, vui vẻ, tự tin và yêu thích khám phá, sáng tạo.Đồng thời, con sẽ dễ dàng vượt qua các cảm xúc tiêu cực trong cuộc sống nhờ ý chí lạc quan, mạnh mẽ, kiên cường được rèn luyện tích lũy từ sớm.

Phương pháp giáo dục Steiner mang triết lý giáo dục từ trái tim

3. Những lưu ý cho ba mẹ khi giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh

Để việc giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh đạt hiệu quả cao, ba mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Không nên áp đặt, mất kiên nhẫn và tạo áp lực quá lớn cho trẻ
• Không nên kỳ vọng trẻ sẽ trở nên thông minh vượt bậc hay trở thành thần đồng thiên tài.Vì các phương pháp giáo dục sớm chỉ là những phương pháp giúp kích thích phát huy tối đa những khả năng và tố chất mà con có để trẻ có nền tảng vững chắc về sức khỏe, trí tuệ, cũng như kỹ năng và tính cách.
• Quá trình giáo dục nên được thực hiện càng sớm càng tốt vì “thời điểm vàng” não bộ trẻ phát triển mạnh nhất là từ 0 – 6 tuổi.
• Tìm hiểu kỹ các phương pháp giáo dục sớm sẽ phù hợp và hiệu quả với trẻ để có thể kiên trì với phương pháp đó.

Ba mẹ luôn có vai trò quan trọng trong việc giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh

4. Kết luận

Giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh mang đến nhiều lợi ích, kích thích trí não, thể chất, cảm xúc và hình thành nhân cách cho bé từ những giai đoạn đầu đời. Mong rằng qua bài viết của chúng tôi, các bậc cha mẹ có thể hiểu hơn về các phương pháp giáo dục sớm tiên tiến hiệu quả để có sự lựa chọn tốt nhất cho các thiên thần nhỏ của mình. Hy vọng bài viết từ PamperMe đã mang lại cho ba mẹ những thông tin bổ ích về giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh. 

Bài viết được thẩm định bởi ThS.BS.Huỳnh Thị Trang – Hiện đang công tác tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM