Trẻ sơ sinh là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi đứa trẻ. Từng giai đoạn phát triển của bé sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự phát triển và khả năng học tập của bé trong tương lai. Vì vậy, bố mẹ cần phải hiểu rõ về các mốc phát triển của trẻ để đánh giá trẻ có đang phát triển tốt hay không. Từ đó cung cấp cho bé những trải nghiệm và rèn luyện các kỹ năng vận động phù hợp với từng giai đoạn. Để hiểu sâu hơn về quá trình phát triển của trẻ sơ sinh, hãy cùng PamperMe theo dõi ngay bài viết sau đây.
16 mốc phát triển mà trẻ cần đạt được
Sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Các mốc phát triển của trẻ sơ sinh sẽ liên quan đến môi trường sống, tình trạng sức khỏe của bố mẹ, sự chăm sóc của bố mẹ,…
Đối với những trẻ có sự bất thường về phát triển nên can thiệp y tê sớm để được hỗ trợ điều trị. Dưới đây là các cột mốc về sự phát triển của trẻ trong giai đoạn từ 0 đến 1 tuổi.
Trong quá trình phát triển của trẻ sơ sinh có những cột mốc nào bé cần đạt?
Bé ngóc đầu – Một trong các mốc phát triển của trẻ sơ sinh đầu tiên
Khi đến giai đoạn 1 tháng tuổ, trẻ sơ sinh sẽ bắt đầu nâng dần đầu lên khi bé nằm sấp. Đây được xem như là một mốc quan trọng để đánh dấu sự phát triển đầu tiên của trẻ.
Trẻ đến cuối tháng thứ 2 khả năng ngóc đầu đã phát triển tốt hơn. Bé đã có thể cố gắng ngẩng lên để tạo thành một góc 45 độ trong tư thế nằm sấp. Đầu của trẻ có thể được giữ cố định ở tháng thứ 4. Thời điểm này bé đã kiểm soát đầu một cách tốt hơn và ngẩng lên tạo thành một góc 90 độ.
Đối với trẻ 6 tháng tuổi thì các bé gần như đã có thể kiểm soát được hoàn toàn phần đầu của mình. Bé thực hiện được các động tác xoay đầu, quan sát các vật xung quanh. Đồng thời trẻ sẽ nâng đầu của mình một cách thuần thục và dễ dàng hơn.
Ngoài ra, bé còn có thể nâng ngực và vụng của mình lên khỏi mặt phẳng. Bé sử dụng hai tay hơi chụm vào nhau để nâng cơ thể lên. Trong tư thế này, bé sẽ quan sát và ngẩng đầu về phía trước.
Đến thời điểm tháng thứ 7, trẻ kiểm soát được đầu tốt hơn nữa. Các cử động xoay đầu đã được thực hiện một cách đơn giản.
Để bé phát triển toàn diện về thể chất, ba mẹ nên tập vận động sớm cho trẻ sơ sinh.
Tạo ra âm thanh khác ngoài tiếng khóc
Một trong các mốc phát triển của trẻ được bố mẹ mong đợi đó là tạo ra âm thanh ngoài tiếng khóc. Khi trẻ được 3 tháng tuổi, các âm thanh của bé sẽ trở nên rõ ràng hơn. Thời điểm này, dây thanh quản của trẻ đã phát triển. Bé có âm thanh bi bô, ríu rít để có thể làm quen với thanh quản của mình.
Trong giai đoạn cuối tháng thứ 4, trẻ phát âm được những âm tiết đơn giản như “A”, “Oh”, “Eh”,…Cuối tháng thứ 6, trẻ có thể kết hợp thêm các nguyên âm với nhau như “Aao”, “Eeaa”,…
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ sẽ liên tục và đến tháng thứ 8 bé đã có thể gọi tiếng “mama”, “baba”. Tuy nhiên, bé chưa thể hiểu được ý nghĩa của những từ ngữ đó.
Trẻ được 9 tháng tuổi, thời điểm này bé lặp lại được một số từ đơn giản khi nghe bố mẹ hay người thân nói. Tuy nhiên, bé chưa thể phát âm được rõ ràng. Đến năm 1 tuổi, bé nói được từ “mẹ”, “ba” hay một số từ đơn giản và bắt đầu hiểu ý nghĩa.
Trẻ bắt đầu phát âm được các âm thanh đơn giản từ cuối tháng 4
Trẻ biết lật người
Lật người là một trong các mốc mà đã số trẻ nhũ như ở giai đoạn 4 tháng tuổi đã có thể thực hiện. Bé chuyển từ tư thế nằm sấp sang nằm ngửa và ngược lại. Trẻ được 6 tháng tuổi đã có thể thực hiện di chuyển bằng các vòng lăn liên tục. Đây cũng là dấu hiệu cho thấy cơ bụng của trẻ đã dần hoàn thiện hơn.
Bé dựa tay tập ngồi thẳng lưng – Cột mốc phát triển của bé cần lưu tâm
Ngồi thẳng lưng là một trong những cột mốc phát triển của bé. Đến tháng thứ 4, trẻ đã có thể ngồi khi có sự hỗ trợ của bố mẹ hay người thân. Cuối tháng thứ 4, phần cơ cổ của trẻ chưa phát triển đủ mạnh để có thể tự ngẩng đầu lên.
Giai đoạn tháng thứ 6, trẻ đã có thể tự ngồi mà không cần sự hỗ trợ. Theo thời gian phát triển, bé ngày càng ngồi vững hơn và có thể ngồi được một mình khi 9 tháng.
Với khả năng phát triển ngày càng toàn diện và nhanh chóng, trẻ 10 tháng tuổi đã có thể chuyển từ nằm sang ngồi. Đến 1 tuổi bé dễ dàng chuyền từ đứng sang ngồi.
Bò, trườn
Trẻ sơ sinh khi đến 2 tháng tuổi có khả năng nhấc đầu khi nằm sấp. Từ 3 đến 4 tháng tuổi có thể nâng ngực bằng cánh tay khi nằm sấp. Đây cũng là một trong những nền tảng quan trọng trẻ cần có để có thể thực hiện được động tác trườn, bò.
Thời điểm 7 đến 9 tháng tuổi, trẻ sẽ tập trường và bò để hoàn thiện kỹ năng đến cuối tháng thứ 9. Bố mẹ có thể thấy trẻ năng động hơn, trườn bò đến mọi nơi, các cơ bắp khỏe hơn và có thể đứng để có các bước đi đầu tiên từ 10 đến 12 tháng.
Bé bắt đầu trườn, bò là một trong các mốc phát triển của trẻ mà ba mẹ cần quan tâm
Kết hợp phương pháp bơi thủy liệu cho bé để giúp trẻ tăng cường sức khỏe và phát triển vận động.
Mỉm cười hoặc cười to
Bố mẹ có thể thấu các bé trong giai đoạn sơ sinh thỉnh thoảng cười khi đang ngủ. Tuy nhiên, nụ cười của bé khi giao tiếp thường là gần 2 tháng tuổi. Thời điểm này bạn sẽ cười và nói chuyện với trẻ.
Từ giai đoạn 5 đến 6 tuổi, trẻ đã có thể nhận thức được người quen và người lạ. Đối với các trẻ lớn hơn, bé sẽ kiểm soát được nụ cười của mình như khi thấy bố mẹ, người thân quen, hay những hành động đáng yêu chọc cho bé cười.
Mọc răng – Một trong các mốc phát triển của trẻ từ 6-8 tháng
Mọc răng là một trong các mốc phát triển của bé từ tháng thứ 6 đến tháng thứ 8. Những chiếc răng đầu tiên của trẻ dần mọc lên, thông thường là hai chiếc răng cửa hàm dưới. Tiếp theo đó khoảng 1- 2 tháng sẽ mọc răng cửa hàm trên và tiếp nối là những chiếc răng hàm lần lượt mọc lên.
Đến khi trẻ được 1 tuổi, trẻ sẽ có đến 8 chiếc răng gồm 4 răng cửa giữa và 4 răng cửa bên. Tuy nhiên, một số trẻ có thể mọc răng muộn hơn và có thể đến tháng 12. Từ 15 đến 18 tháng , bé chưa mọc răng bố mẹ cần cho trẻ kiểm tra khoa Răng Hàm mặt.
Đứng
Trẻ được 3 tháng tuổi khi được giữa bé sẽ đứng thẳng. Chân của trẻ sẽ có phản xạ co chân lên như động tác bước. Đến thời điểm tháng thứ 4, bé sẽ bắt đầu đặt chân xuống mặt đất.
Đến 6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu đứng và nhún nhảy khi được người thân đỡ. Cuối tháng thứ 9, bé vịn tay vào các vật dụng cố định để lấy điểm tựa đứng lên. Tháng 10 đến tháng 11, bé đã dần bước đi khi được người thân hỗ trợ hay bám vào các vật dụng khác.
Trẻ bắt đầu đứng từ tháng 6 khi người thân hỗ trợ
Chập chững đi những bước đầu tiên
Trẻ sau khi đã đứng vững sẽ bước tiếp vào hành trình tập đi. Cuối tháng 11, trẻ bắt đầu các bước đi đầu tiên khi người thân hỗ trợ.
Trẻ khi qua 1 tuổi, bé sẽ tự bước đi và đây là mốc phát triển quan trọng của trẻ luôn được bố mẹ ghi nhớ.
Bắt chước người khác
Trẻ trong giai đoạn từ 4 đến 7 tháng tuổi biết quan sát các hành vi, lời nói của người thân xung quanh. Bé sẽ cố gắng sao chép những gì có thể thấy được. Từ tháng thứ đến 12 trẻ bắt chước các hành động đơn giản như vỗ tay, cất đồ chơi, sử dụng thìa,…
Bé phát triển thính giác
Đi kèm với sự phát triển của các kỹ năng khác thì tính giác của trẻ sơ sinh cũng ngày càng được hoàn thiện. Trẻ có thể làm quen được với giọng nói của bố mẹ, người thân và cảm giác an tâm hơn khi nghe.
Đến 2 tháng tuổi, trẻ bắt đầu phát ra âm thanh và phản xạ quay đầu về phía có tiếng nói ở tháng thứ 3. Tháng thứ 6 trẻ có thể phát hiện được nơi có âm thanh và phản ứng lại. Đến tháng thứ 9, bé đã có thể xử lý âm thanh cách tốt hơn. Tháng thứ 12 thính giác của trẻ đã gần như hoàn thiện.
Mốc phát triển của trẻ về thị giác
Trong những tháng đầu đời, tế bào thần kinh, mắt và não bộ của trẻ chưa được phát triển hoàn thiện. Vậy nên, bé có tầm nhìn còn hạn chế chỉ khoảng từ 20cm đến 30cm.
Thời điểm này, hai mắt của bé chưa được phối hợp đồng bộ nên nhìn cảm giác như bị lé. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được cải thiện và hầu hết trở lại bình thường vào khoảng tháng thứ 6.
Khoảng thời gian mới sinh bé chỉ nhìn được hai gam màu là trắng và đen. Khả năng nhìn màu sắc của trẻ sẽ ngày càng phát triển và hoàn thiện theo các giai đoạn phát triển.
Đến tháng thứ 5, trẻ có tầm nhìn tốt hơn và nhận diện được khuôn mặt của những người thân quan. Tháng thứ 6, bé có thể phối hợp được giữa tay và mắt ngày càng linh hoạt. Trẻ được 1 tuổi có thể nhìn thấy thế giới xung quanh một cách rõ ràng, đủ màu sắc.
Cầm nắm các đồ vật
Trẻ sơ sinh thường nắm chặt bàn tay của mẹ khi mẹ chạm ngón tay của mình vào lòng bàn tay của bé. Đây là phản xạ nắm bàn tay và là bước đầu tiên để bé phát triển được khả năng cầm, nắm.
Đến khoảng từ 3 đến 6 tháng tuổi, bé còn chủ động sử dụng bàn tay hơn. Lúc này trẻ có thể nắm một vật từ bề mặt phẳng bằng tất cả các ngón tay của mình.
Trẻ từ 7 đến 9 tháng tuổi thì khả năng cầm nắm lại càng phát triển hơn. Bé có thể dùng đầu ngón cái và ngón trỏ để nắm các đồ vật xung quanh. Khi trẻ được 12 tháng tuổi, trẻ sử dụng ngón tay linh hoạt, có sự phối hợp giữa các ngón.
Tập ăn thức ăn cứng, thô
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi thì hệ tiêu hóa của bé còn non yếu nên nguồn dinh dưỡng chủ yếu là sữa mẹ hoặc sữa công thức. Đến giai đoạn 6 tháng tuổi, bé đã có thể bước vào thời kỳ ăn dặm để làm quen với các loại thực phẩm.
Phản ứng ban đầu của trẻ khi ăn dặm đó là buồn nôn và nôn kh thức ăn chạm vào phần sau của lưỡi. Tuy nhiên, trẻ sẽ quen dần và phản xạ này sẽ biến mất sau một thời gian.
Đến tháng thứ 7, trẻ đã bắt đầu biết di chuyển cơ hàm và khép meengj lại kh được cho ăn bằng muỗng. Ngoài ra, trẻ còn biết điều khiển lưỡi di chuyển và nhai thức ăn. Qua tháng thứ 8, bé bắt đầu ăn được các loại thức ăn cứng hơn. Tới tháng thứ 9, trẻ bắt đầu cầm nắm được các vật nhỏ nên mẹ có thể cho bé tập ăn bốc. Sau 12 tháng, trẻ tự ăn bốc bằng ngón tay dễ dàng và bước sang giai đoạn làm quen với thìa.
Vào tháng thứ 6 trong quá trình phát triển của trẻ, bé bắt đầu có thể ăn dặm
Phát triển khả năng nhận thức
Khi trẻ sơ sinh đến 2 tháng tuổi đã bắt đầu quan sát được xung quanh nhưng với khoảng cách gần. Nhờ vào sự quan sát này, trẻ có thể nhận biết được những cử chủ khác nhau.
Đến tháng thứ 6, trẻ bắt đầu có những tò mò về mọi thứ xung quanh và có nhu cầu khám phá. Bạn có thể thấy trẻ cầm các đồ vật xung quanh, quan sát, đưa vào miệng để tìm hiểu.
Cuối tháng thứ 7, trẻ có thể nhận biết sự tồn tại của các đồ vật cho dù đã được che giấu. Bé sẽ cảm thấy vô cùng thích thú khi được tìm và khám phá các đồ vật này.
Tháng thứ 8, trẻ sẽ tập trung chơi một món đồ nào đó trong khoảng từ 2 đến 3 phút. Sau đó bé nhanh chóng cảm thấy chán và tò mò về những đồ vật khác. Qua tháng thứ 9, trẻ sẽ quan sát và bắt chước các cử chỉ của những người thân. Thời điểm này, bố mẹ và trẻ có thể cùng tương tác với nhau qua các trò chơi như ú òa, vỗ tay,…
Cảm nhận được tình cảm
Trẻ sơ sinh đã có thể bắt đầu cảm nhận được tình cảm của bố mẹ và người thân. Bé cảm thấy an toàn hơn khi ở cạnh những người thân thuộc. Vậy nên, bé sẽ cảm thấy bình tĩnh và ngừng khóc khi được bố mẹ vỗ về.
Bố mẹ cũng có thể thấy được sự phát triển về tình cảm của trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi. Thời điểm này bé đã có thể mỉm cười với những người quen thuộc. Trẻ được 4 tháng tuổi có thể chủ động gây sự chú ý để được bố mẹ quan tâm. Thời điểm 6 tháng tuổi trẻ nhận biết được người quen, nhút nhát khi thấy người lạ.
Từ 8 tháng tuổi trẻ đã cảm nhận được sự an toàn và ấm áp của bố mẹ. Khi không được ở cùng bố mẹ sẽ quấy khóc.
Cảm nhận tình cảm từ người thân là một trong những mốc phát triển mà trẻ cần đạt được
Bảng tổng hợp các mốc phát triển của trẻ theo từng giai đoạn
Các mốc phát triển của trẻ theo từng giai đoạn rất quan trọng nên bố mẹ cần lưu ý. Dưới đây là bảng tổng hợp giúp bố mẹ có thêm nhiều thông tin hơn.
| Các mốc phát triển của trẻ | Khả năng nhận thức | Phát triển thể chất | Giao tiếp | Cảm xúc xã hội |
| 2 tháng |
|
|
|
|
| 4 tháng |
|
|
|
|
| 6 tháng |
|
|
|
|
| 9 tháng |
|
|
|
|
| 1 tuổi |
|
|
|
|
Bài viết trên Pamper Me đã cùng bạn tìm hiểu về các mốc phát triển của trẻ từ 0 đến 1 tuổi. Mong rằng với kiến thức này, bạn sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm để đồng hành cùng bé yêu.
