Tuy chưa rộng rãi tại Việt Nam nhưng phương pháp giáo dục Reggio Emilia lại khá nổi tiếng trên thế giới. Reggio Emilia là một phương pháp giáo dục cho trẻ mầm non tạo được nền tảng toàn diện cho trẻ những năm đầu đời. Để nắm rõ Reggio Emilia là gì và có cái nhìn rõ nét hơn về phương pháp này, ba mẹ hãy theo dõi bài viết dưới đây của Pamper Me nhé!
1. Phương pháp Reggio Emilia là gì?
Phương pháp Reggio Emilia là phương pháp giáo dục cho trẻ mầm non, giúp trẻ phát triển kỹ năng toàn diện, được phát triển bởi nhà tâm lý học Loris Malaguzzi . Triết lý giáo dục của phương pháp luôn tin rằng mỗi trẻ có khả năng thể hiện sự sáng tạo theo nhiều chiều khác nhau và luôn đặt trẻ làm trung tâm của mọi hoạt động.
Phương pháp giáo dục Reggio Emilia là gì?
Với Reggio Emilia, trẻ được học tập trong không gian mở, dựa trên việc thực sự lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của bé. Các bé được khuyến khích đặt câu hỏi và tự do khám phá thế giới xung quanh để cảm nhận cuộc sống. Đặc biệt, sự tham gia của bé trong các hoạt động vui chơi của bé luôn dựa trên sự tự giác, tích cực. Từ đó trẻ có thể học hỏi qua những trải nghiệm của bản thân, nâng cao khả năng tư duy và các kỹ năng cá nhân cũng như làm việc nhóm…
2. Áp dụng phương pháp giáo dục Reggio Emilia cho trẻ ở độ tuổi nào?
Mọi trẻ em từ sơ sinh đều đã có thể áp dụng phương pháp tiếp cận Reggio Emilia. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia thì các bé từ 2-6 tuổi sẽ là giai đoạn thích hợp nhất để áp dụng phương pháp. Bởi ở độ tuổi này, trẻ đã bắt đầu có nhận thức và rất hiếu kỳ về mọi thứ xung quanh và đây cũng là giai đoạn vàng trí não phát triển mạnh nhất, rất thích hợp để kích thích phát triển và hoàn thiện kỹ năng.
>>> Reggio Emilia cũng là một phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh nhằm kích thích tối đa sự phát triển toàn diện của bé.
3. Điểm đặc trưng của phương pháp tiếp cận Reggio Emilia
3.1. Lấy trẻ làm trung tâm giáo dục, đề cao học tập tương tác nhóm
Trẻ luôn là trung tâm của mọi hoạt động giáo dục và sự chủ động của trẻ luôn được đề cao trong phương pháp Reggio Emilia. Đặc biệt lớp học Reggio Emilia luôn tạo ra các hoạt động tương tác nhóm, khuyến khích bé chủ động tương tác với bạn bè và học tập từ đó.
Hơn nữa, trẻ sẽ luôn được khuyến khích tự đặt câu hỏi và tìm ra câu trả lời, chủ động bày tỏ suy nghĩ cá nhân. Nhờ vậy, tư duy sáng tạo và các kỹ năng xã hội của trẻ cũng được rèn luyện và phát triển.
3.2. Khuyến khích trẻ tự do bộc lộ cảm xúc
Giáo viên Reggio Emilia luôn quan tâm đến cảm xúc cá nhân của mỗi trẻ, luôn động viên trẻ thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của mình qua nhiều cách thức khác nhau, có thể là qua một bức tranh, câu chuyện, bài hát hay trò chơi nào đó…Nhờ đó thầy cô hay ba mẹ có thể hiểu hơn về những cảm xúc và suy nghĩ của trẻ.
Trẻ có thể bộc lộ cảm xúc qua nhiều cách có thể bằng âm nhạc, vẽ tranh…
3.3. Môi trường học tập mở và “xanh”
Đặc điểm nổi bật của phương pháp giáo dục Reggio Emilia này chính là sự đầu tư, thiết kế một môi trường học tập mở cho trẻ, chỉn chu và tâm lý đến từng chi tiết. Như lớp học sẽ được trang trí nhiều cây cối và có nhiều ánh sáng tự nhiên và sẽ thường xuyên thay đổi không gian lớp học để tránh sự nhàm chán cho trẻ…Từ đó tạo ra một không gian mở về mọi mặt để trẻ phát huy tối đa được khả năng sáng tạo của mình.
Ngoài ra, các thiết bị, dụng cụ học tập trong lớp cũng sẽ được từ các nguyên liệu thiên nhiên hay nguyên liệu tái chế, thân thiện với môi trường…để tăng tính kết nối giữa trẻ và tự nhiên, hình thành ý thức bảo vệ môi trường ngay từ bé.
Lớp học Reggio Emilia có nhiều cây cối và ánh sáng
3.4. Tạo các dự án thực tế cho trẻ tham gia
Thay vì ngồi yên và thụ động tiếp thu kiến thức từ giáo viên, với Reggio Emilia trẻ sẽ là người chủ động học hỏi, tìm tòi và hứng thú khám phá qua những dự án thực tế.
Trẻ sẽ được giáo viên sẽ hướng dẫn chọn lĩnh vực và cách thực hiện những dự án này theo những nhóm trẻ nhỏ. Phương pháp này rất hiệu quả giúp trẻ hứng thú chủ động tham gia, vừa cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề cũng như kích thích tư duy sáng tạo ở trẻ.
Dự án “rau mầm” trong lớp học Reggio Emilia
3.5. Mối quan hệ gắn kết giữa nhà trường, ba mẹ và học sinh
So với các phương pháp khác, phương pháp giáo dục Reggio Emilia đặc biệt chú trọng mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, phụ huynh và học sinh với mong muốn quan tâm, thấu hiểu trẻ kể cả khi ở trường và ở nhà.
Trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ về thể chất và tinh thần thì nhà trường, giáo viên và phụ huynh như những “người đồng hành” cùng nhau. Trong đó phụ huynh có vai trò rất quan trọng vừa là người bạn để lắng nghe, chia sẻ với trẻ vừa là người hướng dẫn, chỉ bảo cho trẻ khi ở nhà. Song song đó giáo viên sẽ giữ vai trò này ở trên lớp.
Xem thêm: Giáo dục sớm cho trẻ 2 tuổi như thế nào mới hợp lý?
4. Ưu nhược điểm của phương pháp Reggio Emilia
4.1. Ưu điểm của phương pháp
- Rèn luyện tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề cho trẻ
Áp dụng phương pháp Reggio Emilia, trẻ được học tập trong môi trường chủ động và thoải mái khám phá thế giới xung quanh, giáo viên chỉ giữ vai trò hướng dẫn và cung cấp học liệu cho bé thực hành.
Vì vậy, bé có thể thỏa sức sáng tạo theo khả năng quan sát và tưởng tượng vô hạn của bản thân bởi sẽ không có quy tắc hay hình mẫu nào tác động tới trẻ. Điều này sẽ giúp bé hình thành thói quen tự lập trong giải quyết vấn đề của trẻ ngay từ sớm.
- Trẻ hiểu biết nhiều hơn về thế giới xung quanh
Tương tác với thiên nhiên, môi trường xung quanh qua các hoạt động vui chơi, khám phá hay thực hành như làm vườn, tưới nước, xới đất… trẻ sẽ tự tích lũy được kiến thức thực tế phong phú cho mình. Đây là hoạt động giáo dục được xem là trọng tâm trong phương pháp Reggio Emilia.
Trẻ có nhiều kiến thức về thế giới xung quanh nhờ những hoạt động tương tác với thiên nhiên
- Giúp trẻ tự tin hơn
Tại các lớp học Reggio Emilia trẻ được khuyến khích, thúc đẩy tham gia năng nổ các hoạt động học tập, vui chơi, nghệ thuật…Từ đó, giúp trẻ trở nên tự tin hơn trong mọi hoạt động, mọi suy nghĩ, ý tưởng, đặc biệt là tự tin thể hiện cảm xúc của mình với tất cả mọi người
- Tạo sự gắn kết giữa trẻ và cha mẹ, thầy cô
Với mục tiêu hiểu trẻ và tạo sự đồng nhất trong việc thúc đẩy sự phát triển toàn diện cho trẻ, hương pháp Reggio Emilia luôn định hướng những hoạt động ngoại khóa cho trẻ có sự tham gia của thầy cô và phụ huynh.
Thông qua các chuỗi sự kiện, bố mẹ sẽ hiểu thêm về con và rút ra cách chăm sóc bé tốt hơn khi ở nhà. Những hoạt động này cũng tạo sự gắn kết, đồng hành giữa cha mẹ và trẻ tạo một cách tự nhiên
4.2. Nhược điểm của phương pháp Reggio Emilia
- Chi phí cao
Nhược điểm đầu tiên cùng là trở ngại lớn nhất để bố mẹ theo phương pháp này chính là chi phí. Một không gian lớp học cùng học cụ đạt chuẩn phương pháp sẽ khá đắt tiền.
Chưa kể, mỗi năm đều cần có sự đổi mới không gian lớp học, bổ sung giáo cụ. Vì vậy, những trường mầm non theo phương pháp Reggio Emilia có mức học phí khá cao, không phải gia đình nào cũng đủ khả năng cho sức nặng tài chính này.
- Tốn nhiều thời gian
So với việc dạy theo giáo trình đã được xây dựng sẵn thì việc giảng dạy theo phương pháp tiếp cận Reggio Emilia này khó và cần nhiều thời gian hơn. Giáo viên Reggio Emilia cần thời gian quan sát, thấu hiểu từng trẻ. Từ đó có phương pháp dẫn dắt cởi mở, linh hoạt, đặc biệt không được giới hạn sự sáng tạo của trẻ.
Vì vậy so với phương pháp khác, cần rất nhiều sự kiên nhẫn và phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và phụ huynh, để quá trình tiếp cận của trẻ với phương pháp đạt hiệu quả tốt nhất
- Không tập trung vào kỹ năng cá nhân
Phương pháp giáo dục Reggio Emilia chú trọng phát triển cho trẻ khả năng sáng tạo, tư duy, song song đó là luyện tập cách làm việc theo nhóm, theo tập thể. Vì thế, dẫn đến nhược điểm của phương pháp này chính là lại thiếu đi phát huy kỹ năng cá nhân của trẻ, trẻ không được rèn luyện nhiều về khả năng làm việc độc lập, rất dễ thiếu sự chủ động và linh hoạt trong cách xử lý các vấn đề phát sinh.
- Không phù hợp với với tất cả đối tượng
Phương pháp Reggio Emilia không hẳn là sẽ phù hợp cho mọi bé. Với những bé đã hình thành rõ tính nguyên tắc cao, suy nghĩ chặt chẽ, thích cách học tập theo hình mẫu, theo giáo trình sẽ không phù hợp với phương pháp này.
Hay với những bé nhỏ tuổi quá nhút nhát sẽ gặp khá khó khăn trong quá trình học cần sự chủ động tìm hiểu, khám phá. Trường hợp này bé sẽ phải cần nhiều thời gian và sự hỗ trợ hơn để thích nghi nếu phụ huynh vẫn muốn cho bé theo phương pháp này.
5. Ứng dụng phương pháp giáo dục Reggio Emilia như thế nào để hiệu quả?
Tham gia cùng bé trong các hoạt động học tập vui chơi khám phá
Khi cha mẹ muốn vận dụng phương pháp Reggio Emilia tại nhà thật hiệu quả cho trẻ, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Tạo cho bé không gian học thoải mái, gần gũi với thiên nhiên để bé tự do sáng tạo và phát triển.
- Các hoạt động giáo dục, vui chơi lấy trẻ làm trung tâm
- Tham gia cùng trẻ trong quá trình vui chơi khám phá
- Hãy luôn lắng nghe những suy nghĩ ,ý kiến, cảm xúc của trẻ và sẵn sàng động viên, khích lệ bé
- Không la mắng, chê bai, lời nói tiêu cực khi trẻ làm sai
- Tuyệt đối không so sánh trẻ với bất kỳ ai sẽ làm trẻ tự ti nhút nhát.
Một số trò chơi theo Reggio Emilia cho bé:
- Hoạt động tạo hình:
Ba mẹ nên chọn các chủ đề tạo hình gần gũi với thiên nhiên, cuộc sống xung quanh trẻ… Ví dụ như tạo hình bức tranh bông hoa từ các nguyên liệu thủ công như giấy, lá cây, nắp chai, ống hút, vỏ sò…
Đây là trò chơi kích thích khả năng sáng tạo của trẻ mạnh mẽ cũng như khuyến khích trẻ thể hiện cá tính của mình. Chưa kể để thực hiện được hoạt động này trẻ cũng sẽ rèn luyện được khả năng quan sát, tính kiên trì, tỉ mỉ…
- Dự án trồng cây
Cho trẻ tự tay thực hiện các bước từ xới đất, gieo hạt, chờ hạt lên mầm, chăm sóc cây cho đến thu hoạch. Bố mẹ nên chọn những loại rau hay hạt có thao tác đơn giản, dễ trồng nhé! Bé sẽ học được rất nhiều kiến thức thực tế từ những hoạt động như thế này.
- Thẻ kể chuyện
Đây là trò chơi kết hợp được khả năng tưởng tượng, hội họa và kể chuyện cho trẻ. Bố mẹ hãy để trẻ tự nghĩ ra những nhân vật và câu chuyện mà trẻ muốn kể, sau đó vẽ minh họa từng nhân vật lên từng tờ giấy. Từ những thẻ hình đó, trẻ sẽ kể câu chuyện dựa trên nhân vật đó.
6. Sự khác biệt giữa phương pháp Reggio Emilia và Montessori là gì?
Reggio Emilia và Montessori đều là những phương pháp giáo dục trẻ mầm non hiện đại, tôn trọng trẻ, hướng tới việc phát triển toàn diện và các kỹ năng thiết yếu cho trẻ từ những năm tháng đầu đời.
Tuy nhiên vẫn có những điểm khác biệt như:
- Mục tiêu giáo dục
Phương pháp Reggio Emilia thúc đẩy khả năng làm việc nhóm, tinh thần cộng tác trong giải quyết vấn đề. Đề cao những ý tưởng sáng tạo của trẻ hơn là kết quả. Ngược lại Montessori lại tập trung rèn luyện ý thức độc lập, tự giác, phát triển các kỹ năng xã hội…
- Phương pháp giáo dục
Phương pháp Reggio Emilia xây dựng môi trường học tập mở với cách bày trí học liệu thường xuyên thay đổi tạo cảm giác kích thích trẻ khám phá và trải nghiệm trong không gian mới mẻ.
Phương pháp giáo dục Montessori thúc đẩy tiềm năng của trẻ bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở. Trong đó giáo viên được đào tạo bài bản về phương pháp cùng với các giáo cụ chuyên biệt.
- Chương trình học
Đặc điểm chương trình học của Reggio Emilia chú trọng vào không gian trưng bày học liệu, tạo hứng thú cho các bé tự do khám phá và trải nghiệm. Trong các tiết học, bên cạnh giáo cụ, bé còn thường xuyên tương tác, tham gia với các bạn. Còn với chương trình học Montessori, không gian học cần yên tĩnh để trẻ có thể tập trung tối đa vào các hoạt động học tập ở 5 lĩnh vực: thực hành cuộc sống, phát triển giác quan, toán học, ngôn ngữ, văn hóa.
Lớp học Reggio Emilia bé thường xuyên tương tác với các bạn học cùng giáo cụ
Trên đây là những chia sẻ, những thông tin cơ bản của PamperMe về phương pháp Reggio Emilia, phương pháp giáo dục hiện đại cho các trẻ mầm non với nhiều giáo trình mới mẻ, thúc đẩy sự phát triển toàn diện cho trẻ, được nhiều phụ huynh quan tâm. Mong rằng bài viết sẽ hữu ích với quý phụ huynh trong việc lựa chọn phương pháp phù hợp để định hướng và phát triển cho con yêu của mình.
