Bé yêu đã chào đời và bắt đầu hành trình kỳ diệu của mình. Thời gian một năm đầu đời này là lúc trẻ sẽ có những sự phát triển quan trọng. Ba mẹ hãy cùng tìm hiểu về những sự thay đổi trong quá trình phát triển của trẻ sơ sinh qua bài viết sau từ PamperMe nhé. 

1. Bảng thống kê quá trình phát triển của trẻ sơ sinh trong năm đầu đời

Lưu ý: Mỗi bé sẽ có quá trình phát triển khác nhau và bảng trên chỉ mang tính chất tham khảo.

2. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh

Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh sẽ có những sự thay đổi theo từng mốc thời gian cụ thể. Ba mẹ cần lưu ý những mốc thời gian sau đây:

2.1. Từ 1 đến 3 tháng tuổi

Giai đoạn từ 1-3 tháng tuổi là lúc trẻ phản ứng với thế giới xung quanh

Từ 1 đến 3 tháng tuổi là giai đoạn trẻ bắt đầu có những phản ứng với thế giới xung quanh, như nhìn theo những vật chuyển động, phát ra những âm thanh đơn giản, cười và bắt chước khuôn mặt người khác. Trẻ cũng bắt đầu nâng đầu và cổ lên khi nằm sấp, nắm chặt và bám vào đồ vật, và có thể quay đầu theo tiếng động. Cha mẹ có thể hỗ trợ trẻ bằng cách nói chuyện, hát ru, đọc sách, chơi đùa và khen ngợi trẻ.

2.2. Từ 4 đến 6 tháng tuổi

Từ 4 – 6 tháng tuổi trẻ tập lật người và trườn 

Từ 4 đến 6 tháng là giai đoạn trẻ bắt đầu có những khả năng vận động và nhận thức mới, như lật người, trườn, bò, ngồi, ném và chuyền đồ vật, phân biệt màu sắc, nhận ra khuôn mặt và giọng nói quen thuộc, bắt đầu phát âm những âm tiết đầu tiên. Trẻ cũng bắt đầu ăn thêm thức ăn dặm bên cạnh sữa mẹ hoặc sữa công thức. Cha mẹ có thể hỗ trợ trẻ bằng cách cho trẻ nằm sấp thường xuyên, cho trẻ chơi với những đồ vật nhiều màu sắc và kích thích thị giác, thính giác và xúc giác của trẻ, cho trẻ thử những loại thức ăn dặm khác nhau và theo dõi phản ứng của trẻ.

>>Xem ngay: Cẩm nang chăm sóc trẻ sơ sinh và những nguyên tắc cần lưu ý

2.3. Từ 7 đến 9 tháng tuổi

Trẻ sơ sinh từ 7 – 9 tháng có thể nói được những từ đơn giản

Từ 7 đến 9 tháng là giai đoạn trẻ bắt đầu có những khả năng giao tiếp và tương tác xã hội mới, như nói những từ đơn giản như “ba”, “ma”, “bóp”, hiểu ý nghĩa của những từ như “không”, “tạm biệt”, “cho”, biểu lộ cảm xúc như vui, buồn, sợ, tức giận, nhận biết tên và bản thân, chơi đùa với người khác. Trẻ cũng bắt đầu có những khả năng tự lập và khám phá mới, như bò, đứng, đi, leo, kéo, xé, mở, đóng, ăn và uống tự mình. Cha mẹ có thể hỗ trợ trẻ bằng cách nói chuyện, đọc sách, hát, chơi trò chơi cùng trẻ, tạo cho trẻ một môi trường an toàn và thú vị để trẻ khám phá, cho trẻ ăn nhiều loại thức ăn dặm và uống nước .

2.4. Từ 10-12 tháng tuổi

Trẻ từ 10-12 tháng tuổi có khả năng vận động cao hơn 

Từ 10 tháng đến 1 năm là lúc trẻ bắt đầu có những khả năng tư duy và sáng tạo mới, như nhận biết và phân biệt các hình dạng, màu sắc, kích thước, nhận biết và gọi tên các đồ vật, người thân, con vật, nhận biết và làm theo các lệnh đơn giản, giải quyết các bài toán đơn giản, chơi trò chơi giả bộ. Trẻ cũng bắt đầu có những khả năng vận động và tự lập cao hơn, như đi, chạy, nhảy, leo cầu thang, ném và đá bóng, ăn và uống tự mình, cởi và mặc quần áo. Cha mẹ có thể hỗ trợ trẻ bằng cách cho trẻ chơi với những đồ chơi giáo dục, như xếp hình, lắp ghép, xây dựng, cho trẻ chơi với những đồ vật thường ngày, như nồi, chảo, muỗng, chổi, cho trẻ chơi với những đồ chơi giả bộ, như búp bê, xe, điện thoại, cho trẻ ăn nhiều loại thức ăn dặm và uống nước

3. Giúp trẻ sơ sinh phát triển tích cực trong năm đầu tiên

Cha mẹ nên thực hiện một số việc làm dưới đây để giúp bé phát triển tích cực cả về thể chất và tinh thần trong năm đầu đời:

• Tích cực trò chuyện cùng con trong những năm đầu đời
• Dành thời gian trò chuyện cùng trẻ, trẻ sẽ thấy an toàn khi nghe thấy giọng nói quen thuộc của ba mẹ.
• Hãy trả lời khi bé phát ra âm thanh bằng cách thêm từ hoặc lặp lại âm thanh đó. Điều này rất có lợi cho trẻ khi cần học cách sử dụng ngôn ngữ sau này.
• Đọc sách cho bé nghe sẽ có tác dụng để bé hiểu được âm thanh và ngôn ngữ.
• Hát cho bé nghe và chơi cùng bé: Việc làm này rất có lợi để bé kích thích niềm đam mê âm nhạc và phát triển não bộ.
• Áp dụng các liệu pháp như Massage cho trẻ sơ sinh, bơi thủy liệu, … hỗ trợ trẻ trong quá trình phát triển 
• Dành thời gian để bế và âu yếm con nhiều nhất có thể để trẻ cảm thấy an toàn và được chăm sóc.
• Chế độ ăn uống của trẻ: Cân nặng của trẻ sơ sinh trong giai đoạn này luôn là mối quan tâm hàng đầu của ba mẹ. Nhưng bạn cũng không nên đặt nặng vấn đề này quá, vì sẽ gây áp lực tâm lý cho ba mẹ và cả bản thân của trẻ, khi đó bé sẽ bị ép ăn dẫn đến chán ăn, sợ ăn, phản tác dụng. Do đó, hãy cho bé ăn theo chế độ dinh dưỡng cân bằng để trẻ luôn đảm bảo được cung cấp đủ chất dinh dưỡng và khỏe mạnh.
• Chơi với trẻ: Quan sát thật kỹ trong quá trình chơi để biết dấu hiệu trẻ mệt mỏi, quấy khóc để biết ngừng chơi, cho bé nghỉ ngơi. Chọn những trò chơi nhẹ nhàng phù hợp với lứa tuổi của trẻ, tránh cho bé bị kích động.
• Nếu bé đang chạm vào những đồ vật hoặc vị trí nguy hiểm, hãy đánh lạc hướng bằng đồ chơi và di chuyển bé đến những khu vực an toàn.
• Hãy chú ý chăm sóc bé cả về thể chất, sức khỏe, cảm xúc và cả tinh thần. Cha mẹ hãy quan tâm đến cả bản thân mình để chăm sóc con yêu bằng cả tình thương.

Thực hành những điều trên sẽ giúp trẻ sơ sinh phát triển toàn diện 

>>Xem ngay: Cách massage cho trẻ sơ sinh giúp bé phát triển khỏe mạnh

4. Lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh

Chăm sóc trẻ sơ sinh là việc làm không hề đơn giản và cha mẹ cần hết sức cẩn thận trong từng việc làm dù là nhỏ nhất. Vậy khi chăm sóc trẻ sơ sinh, ba mẹ cần lưu ý những gì?  Đầu tiên, cần đảm bảo môi trường xung quanh trẻ luôn an toàn, tạo cho bé sự an toàn cả về thể xác và cảm xúc. Cùng điểm qua một số lưu ý khi chăm sóc trẻ trong năm đầu đời:

• Hạn chế lắc và lay cổ của bé do còn rất yếu. Nếu lắc mạnh quá có thể gây tổn thương não, nguy hiểm hơn nữa còn khiến trẻ tử vong.
• Chắc chắn bé ngủ trong sự theo dõi của mẹ, nằm đúng tư thế, hạn chế cho trẻ nằm sấp do một số trẻ có nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh còn gọi là SIDS.
• Nếu ngồi ô tô nên đặt bé ngồi ghế phía sau và ngồi trong ghế dành riêng cho trẻ sơ sinh khi đi ô tô. 
• Trẻ từ 6 tháng bắt đầu ăn dặm nên ba mẹ hãy cắt thức ăn nhỏ, phù hơp với tháng tuổi của trẻ để tránh bị nghẹn. Lưu ý, trẻ dưới 6 tháng không cho uống nước lọc. 
• Không nên cho trẻ chơi những đồ vật có kích thước quá nhỏ, bé cho vào miệng sẽ dễ bị hóc.
• Bảo vệ hệ hô hấp của trẻ bằng cách tránh xa môi trường ô nhiễm khói bụi và khói thuốc lá. 
• Tuyệt đối không để nước nóng hay thức ăn nóng gần chỗ trẻ đang chơi. 
• Không được để bất cứ đồ vật gì che khuất mặt trẻ.
• Cần thận trọng khi quấn tã quá kín sẽ làm trẻ khó chịu và ảnh hưởng đến quá trình đàn hồi của da. 
• Hạn chế dùng nước giặt có chất tẩy rửa mạnh khi giặt đồ của trẻ.
• Không nên đặt hoa trong phòng ngủ của trẻ vì có thể khiến bé bị dị ứng phấn hoa. 
• Hãy tiêm vắc xin đầy đủ cho trẻ theo đúng thời gian, đủ mũi tiêm để bảo vệ sức khỏe tốt nhất tránh được các tác nhân gây bệnh.

Ba mẹ cần lưu ý những điều trên khi chăm sóc trẻ sơ sinh 

Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh trong năm đầu đời là những sự thay đổi không ngừng. Được theo dõi con lớn lên và phát triển từng ngày là niềm hạnh phúc không thể đong đếm của các bậc cha mẹ. Hy vọng bài viết sau từ PamperMe đã cung cấp những thông tin bổ ích về quá trình phát triển của trẻ sơ sinh cho bạn đọc. Chúc bạn và bé luôn khỏe mạnh và hạnh phúc. 

Bài viết được thẩm định bởi ThS.BS.Vũ Thị Ngọc Hải – Hiện đang công tác tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng